Bộ luật Dân sự Trung Quốc mà được ví là “Bách khoa toàn thư của đời sống xã hội” gồm những nội dung cụ thể gì?

Bộ luật Dân sự được xem xét thông qua trong Hai kỳ họp năm nay đã trở thành bộ luật đầu tiên được mệnh danh là “Pháp điển” của nước Trung Hoa mới, được ví là “Bách khoa toàn thư của đời sống xã hội” và “Tuyên ngôn bảo đảm quyền dân sự”. Trong bối cảnh năm 2020 hoàn thành xây dựng xã hội khá giả toàn diện và năm chót của Quy hoạch 5 năm lần thứ 13, Bộ luật Dân sự không những sẽ ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc sống của mỗi người dân Trung Quốc, mà còn sẽ thúc đẩy ưu thế của chế độ Trung Quốc chuyển thành hiệu quả quản lý của nhà nước một cách tốt hơn, đóng góp trí tuệ Trung Quốc cho văn minh tiến bộ pháp quyền của nhân loại. Vậy, Bộ luật Dân sự này gồm những nội dung cụ thể gì? Tại sao được ví là “Bách khoa toàn thư của đời sống xã hội”?

Những quy định chung của Bộ Luật Dân sự là tiêu điểm được mọi người quan tâm nhất. Vậy, dự thảo Những quy định chung của Bộ luật Dân sự đã trải qua nhiều lần sửa đổi có những điểm sáng gì?

Theo chuyên gia về luật dân sự Trung Quốc Tôn Hiến Trung, xây dựng những quy định chung của Bộ Luật Dân sự là công việc cấp bách. Ông nói: “Những nguyên tắc chung của Luật Dân sự trước đây ban bố vào năm 1986, Hiến pháp hồi đó xác định rõ ràng Trung Quốc thực thi cơ chế kinh tế kế hoạch. Đến năm 1992, sau khi bắt đầu xây dựng cơ chế kinh tế thị trường, Trung Quốc đã sử dụng rộng rãi cơ chế hợp đồng, tức hoàn toàn do các đương sự tự hiệp thương, chủ yếu dựa vào thị trường. Vậy thì, nhiều quy tắc cốt lõi trong Những nguyên tắc chung của Luật Dân sự đã không còn thích hợp nữa”.

Các bạn thân mến, Bộ Luật Dân sự Trung Quốc được tôn vinh là “Bách khoa toàn thư về đời sống xã hội” liên quan tới nhiều quyền dân sự như quyền tài sản, quyền nhân cách, hôn nhân và gia đình, kế thừa, trách nhiệm của hành vi xâm phạm bản quyền, v.v, tổng cộng gồm có 7 Chương, 1.260 điều, là một bộ luật có điều khoản nhiều nhất ở Trung Quốc.

Bộ luật này liên quan chặt chẽ với cuộc sống của mỗi người. Từ chế độ sở hữu quốc gia, chế độ đất đai đến tranh chấp giữa hàng xóm, hôn nhân và gia đình, sản xuất và kinh doanh, đều căn cứ vào các đạo luật trong lĩnh vực dân sự. Trong đó, nhiều “quy định mới” đều liên quan chặt chẽ tới cuộc sống của người dân. Chẳng hạn, tăng thêm quy định về bảo vệ lợi ích của thai nhi; đối với những đặc điểm mới xuất hiện trong xã hội như trẻ em ở lại nông thôn khi cha mẹ vào thành phố làm thuê, xu thế già hóa dân số, v.v., tiếp tục hoàn thiện cơ chế giám hộ, mở rộng phạm vi giám hộ, đặc biệt quan tâm vấn đề chăm sóc người cao tuổi không còn khả năng tự chăm sóc.

Sau khi xây dựng xong Những quy định chung của Bộ Luật Dân sự, sẽ phát huy vai trò dẫn dắt công tác xây dựng các đạo luật chuyên ngành thuộc Bộ Luật Dân sự.

Điều đáng nói là, dự thảo tăng cường bảo vệ quyền lợi dân sự. Lần đầu tiên xác định quyền nhân phẩm nói chung, có những quy định mang tính mở rộng đối với quyền kế thừa, quyền cổ phần, v.v., và đưa quyền thông tin cá nhân vào phạm vi điều chỉnh của pháp luật,... Theo các chuyên gia pháp luật Trung Quốc, “mở rộng phạm vi” quyền lợi dân sự có lợi cho bảo vệ quyền lợi của người dân, đây là điểm sáng lớn nhất trong Bộ Luật Dân sự.

Bộ Luật Dân sự từ trước đến nay luôn được coi là “lập pháp về quyền lợi”, ông Thạch Hồng, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Luật Dân sự, Ủy ban Công tác pháp chế thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội Trung Quốc cho biết, quyền lợi dân sự là cốt lõi trong Những quy định chung của Bộ Luật Dân sự nói riêng và cả Bộ Luật Dân sự nói chung. Ông nói: “Cả Bộ Luật Dân sự đều xoay quanh quyền lợi dân sự. Chẳng hạn, Luật Hợp đồng xoay quanh quyền chủ nợ, Luật Tài sản xoay quanh quyền tài sản, Luật Kế thừa xoay quanh quyền kế thừa, Luật Hôn nhân xoay quanh quyền nhân thân trong hôn nhân. Những quy định chung của Bộ Luật Dân sự là căn cứ cho xây dựng các đạo luật chuyên ngành trong lĩnh vực dân sự”.

Được biết, Bộ luật Dân sự này gồm 7 chương, 1.260 điều, với quy mô lớn, nội dung phong phú, diện che phủ rộng. Từ nội dung hoàn thiện “quyền nhận khoán và kinh doanh đất đai” ở nông thôn, đến nói rõ quy tắc giao dịch thị trường của doanh nghiệp, rồi đến các vấn đề nóng hổi được người dân Trung Quốc quan tâm như xác định trách nhiệm theo luật đối với các hành vi “tìm kiếm thông tin cá nhân trái phép”, ném đồ từ trên cao, bảo vệ tài sản ảo v.v, Bộ luật Dân sự đều đã quy định rõ. Trong đó, quyền nhân cách được trình bày phần riêng rẽ là điểm sáng lớn nhất trong Bộ luật Dân sự, là lần đầu tiên trong Bộ luật Dân sự của các nước trên thế giới, cũng là đóng góp quan trọng của luật dân sự Trung Quốc đối với việc lập pháp của Pháp điển Dân sự thế giới. Trong bối cảnh mạng in-tơ-nét và dữ liệu lớn, việc trình bày quyền nhân cách thành một phần riêng đã nói lên hiện thực ngày càng phong phú của loại hình quyền nhân cách trong thời đại in-tơ-nét, cung cấp sự bảo đảm pháp lý rõ ràng cho các thông tin cá nhân có thể nhận dạng danh tính, và đưa thay đổi khuôn mặt, thay đổi giọng trí tuệ nhân tạo (AI) v.v vào trong phạm vi bảo vệ.

Xét về lịch sử văn minh của nhân loại, việc ban hành Bộ luật Dân sự là biểu tượng và tiêu chí của một quốc gia và dân tộc đi lên phồn thịnh và lớn mạnh. Có thể nói, việc ban hành Bộ luật Dân sự Trung Quốc đã thúc đẩy tiến trình quản lý nhà nước theo pháp luật toàn diện của Trung Quốc, bảo đảm tốt hơn cuộc sống tươi đẹp sau này của người dân Trung Quốc, thúc đẩy công bằng, chính nghĩa xã hội, thúc đẩy “quản lý của Trung Quốc” với chất lượng càng cao hơn.