Đạo lý dưỡng sinh trong những phong tục, cấm kỵ trong tết Đoan Ngọ

cri2021-06-04 14:40:56

Mùng 5 tháng 5 Âm lịch hàng năm là Tết Đoan Ngọ, là một trong bốn tiết khí lớn trong cả năm.Tháng 5 là sự mở đầu cho cả thời tiết nóng bức, lúc này dương khí vượng nhất, lên đến cực điểm, hơi nóng trên trời giáng xuống đến mặt đất, hơi ẩm trên mặt đất bốc lên không trung, hơi ẩm và hơi nóng đan xen với nhau, rất dễ sản sinh các loại vi khuẩn, thai nghén các loại tà khí, khiến con người dễ mắc bệnh.Đoan Ngọ chính là ngày đầu tiên trong ngày “Cửu độc”, cổ nhân lập tết Đoan Ngọ, là nhắc nhở mọi người chú ý dưỡng sinh phòng ngừa bệnh tật, cũng chính vì vậy trong ngày này có rất nhiều phong tục và nghi lễ xua đuổi tà khí và độc khí như uống rượu Hùng Hoàng, treo lá ngải, đeo túi thơm v.v, trong đó đều chứa đựng đạo lý và trí tuệ dưỡng sinh sâu sắc của cổ nhân.1、Ăn bánh chưngBánh chưng cũng thuộc về dược thiện, tức những thức ăn có công hiệu như thuốc Đông y. Gạo nếp có công hiệu ích khí, kiện tỳ, khai vị tiêu thực. Lá gói bánh chưng cũng đáng được chú ý. Miền bắc Trung Quốc thích sử dụng lá lau sậy, miền Nam thích sử dụng lá tre và lá sen. Những loại lá này đều có công hiệu dược liệu tốt. Chẳng hạn như lá lau sậy có thể thanh nhiệt sinh tân, giảm buồn phiền đỡ khát; lá tre có thể thanh nhiệt giảm buồn phiền, lợi niệu giải độc; lá sen có thể thanh nhiệt lợi thấp, hòa vị ninh thần. Nói chung, bánh chưng có công hiệu thanh nhiệt giải thử, ích khí sinh tân, dưỡng huyết an thần.2、Treo cây ngải, xương bồSau Tết Đoan ngọ, tà khí chủ yếu là thấp nhiệt, uế đục, cho nên phải hóa thấp, hóa đục bằng mùi thơm, tập tục Tết Đoan Ngọ không thể tách rời mùi thơm.Tại Tết Đoan ngọ, mọi người coi treo cây ngải và xương bồ là một trong những nội dung quan trọng. Mọi người đều quét dọn nhà cửa, treo cây ngải, xương bồ trước cửa hoặc trong nhà chính giữa. Ngải, còn gọi là ngải hao. Cọng, lá của nó đều chứa đựng dầu thơm mang tính tỏa hương. Mùi thơm kỳ diệu của nó có thể xua đuổi muỗi, ruồi, côn trùng, kén, làm sạch không khí.Đông y lấy ngải làm dược liệu, có công hiệu thông suốt khí huyết, ấm tử cung, khử hàn thấp.Xương bồ là thực vật bản thảo thủy sinh lâu năm, lá hẹp dài của nó cũng chứa đựng dầu thơm mang tính tỏa hương, là dược liệu có thể tỉnh thần thông khiếu, kiện cốt tiêu trệ, sát trùng diệt khuẩn. Có thể thấy, cổ nhân treo ngải và xương bồ là có tác dụng phòng ngừa bệnh tật.3、Đeo hương nang tức túi thơmTết Đoan ngọ đeo hương nang tức túi thơm, không những có ngụ ý trừ tà khử ôn, hơn nữa cũng có thể làm tô điểm cho váy quần.Trong hương nang đựng chu sa, hùng hoàng, thuốc thơm, làm bằng vải lụa, buộc bằng sợi dây 5 màu. Dược liệu đựng trong hương nang có thể toát mùi thơm thiên nhiên có công hiệu khai khiếu, tỉnh thần, hóa thấp, tỉnh tỳ, tránh dơ bẩn, trừ uế duyệt thần v.v..4、Những điều cấm kỵ trong tết Đoan NgọThông qua nội quan, cổ nhân phát hiện, tháng 5 Âm lịch là thời điểm thiên địa giao thái, âm và dương tranh giành và phán quyết sinh tử, là tháng độc, trong đó có chín ngày là ngày tổn khí hao tinh phương hại cơ thể, được cổ nhân gọi là cửu độc nhật, trong đó Đoan Ngọ chính là ngày đầu tiên trong cửu độc nhật, cửu độc nhật nên tránh chuyện phòng the.◉Ngày dương nhẫn, độc khí công thânMùng 5 tháng 5, nhìn từ khí tượng nông lịch, chính vào khoảng Hạ chí, tức cũng là ngày dương khí thịnh nhất; trên thực tế là ngày Dương Nhẫn, Dương Nhẫn là hung, vốn là “tháng độc”, cả thảy có “chín ngày độc”, trong đó Đoan Ngọ lại là ngày đầu tiên trong “cửu độc”, gọi là “độc nhật”.Nhìn từ ngũ hành, bất cứ ngũ hành nào quá vượng hoặc quá suy, đều sẽ hình thành tà khí, đều sẽ gây đe dọa hoặc tổn hại đến khí hậu thời tiết hoặc sức khỏe con người; Vào mùa này, cũng là thời điểm các loại côn trùng độc hoành nhất; nên ngày này phải treo ngải, cây đào, xương bồ để xua đuổi tà khí; xông thương truật, bạch chỉ, uống rượu hùng hoàng, để khu trùng trừ tà, đảm bảo sức khỏe.◉Cửu độc nhật, cấm chuyện phòng theMùng 5, mùng 6, mùng 7, 15, 16, 17 cũng như 25, 26, 27, chín ngày này là “cửu độc nhật giao thái thiên địa” và ngày 14 là ngày giao thái thiên địa, cả thảy 10 ngày.Đoan ngọ là ngày đầu tiên trong cửu độc nhật, độc khí công thân, tà khí thịnh vượng, cổ nhân dặn cấm chuyện phòng the, điều này không phải mê tín, mà có đạo lý khoa học.Bởi vì khi từ trường của trời đất khác thường, chắc chắn sẽ tác động đến cơ thể và tâm lý của con người, làm chuyện phòng the trong những ngày này, chắc chắn ảnh hưởng đến sức khỏe.Cổ nhân rất thông minh, để phòng ngừa một số người ham mê tình dục, không kiểm soát được mà làm điều cấm kỵ, nên đặt ngày này là “Quy ninh nhật”.Cái gì là “Quy ninh”? Quy ninh tức là con gái đã lấy chồng về thăm bố mẹ. Vợ chồng tách ra, như vậy đã tránh được chuyện phòng the, đảm bảo sức khỏe.Tiếp theo còn có 9 ngày độc, cơ bản che phủ cả tháng 5 Âm lịch, nên có một số nơi quen cấm chuyện phòng the vào cả tháng 5, để tránh tà độc.