LÃO TỬ- NHÀ HIỀN TRIỂT CỔ ĐẠI NỔI TIẾNG TRUNG QUỐC

cri2021-06-04 15:47:39

Trước hết, Sảnh Hoa từ Bắc Kinh xa xôi, gửi đến các bạn đang theo dõi chương trình Hộp thư thính giả trên mạng và trên sóng Đài phát thanh Quốc tế Trung Quốc lời chào thân ái. Vậy là đã xuất phục đầu thu rồi, tiết trời Bắc Kinh cũng mát dần. Mùa thu Bắc Kinh đa sắc rỡ, đẹp lắm bạn ơi. Khung cảnh sắc màu đầu thu chỗ bạn như thế nào rồi?

Đếm thời gian tính ngược thì chẳng còn mấy ngày nữa là đến kỷ niệm 76 năm quốc khánh Việt Nam rồi. Sảnh Hoa xin thay mặt toàn thể Ban Việt Ngữ Đài phát thanh quốc tế chúc đất nước Việt Nam ngày một phát triển. Trước mắt nhanh chóng dập dịch thành công để mọi người trở lại sinh hoạt, sản xuất, làm ăn, học hành bình thường. Tin rằng, chỉ ngày gỡ bỏ phong tỏa trên một số tỉnh thành sẽ rất nhanh.

Các bạn thân mến, vào giờ này tuần trước, Sảnh Hoa có giới thiệu vớ quý vị và các bạn bậc Hiền nhân Khổng Tử, Người sáng lập học phái Nho gia, nhiều bạn bình luận hoặc tin nhắn cho Hộp thư Ngọc Ánh cho biết rất có hứng thú tìm hiểu các danh nhân cổ đại Trung Quốc, mong chương trình giới thiệu tiếp các vị danh nhân khác, có tầm ảnh hưởng lớn và lâu dài đến Trung Quốc, kể cả các nước châu Á, trong có Việt Nam, gần gũi Trung Quốc nhất. Vậy theo yêu cầu của các bạn, sau đây Sảnh Hoa xin giới thiệu với các bạn Lão Tử, nhà hiền triết thời cổ Trung Quốc:

Trước khi tiếng tăm Khổng Tử truyền sang các nước phương Tây, thì đã có nhiều nhà phê bình và học giả phương Tây nghiên cứu về Lão Tử rồi, và hết sức tôn sùng ông. Ngày nay, tập “Kinh Đạo đức” của Lão tử đã được in ra hơn 40 bản khác nhau bằng Anh văn, ngoài “Kinh Thánh” ra, chưa có một loại sách nào được coi trọng như vậy.

Lão Tử, họ Lý tên Nhĩ, là người nước Sở, ông sống vào cuối thời Xuân Thu khoảng năm 580 đến 500 trước công nguyên. Lão Tử từng đảm nhiệm chức quan sử tại triều đình nhà Chu, học vấn của ông rất uyên bác, trước cảnh triều đình nhà Chu dần dần bị sa sút, Lão Tử liền bỏ chức quan đi theo hướng Tây đến ải Hàm Cốc, đến đây ông gặp quan lệnh Doãn Hỷ, Doãn Hỷ động viên ông viết sách, thế là tập “Kinh Đạo đức ” của ông ra đời. Cuối cùng Lão Tử trở thành ẩn sĩ rồi biệt vô âm tín.

“Kinh Đạo đức” còn gọi là “Lão tử”, tuy chỉ có khoảng 5000 chữ, nhưng bao hàm tư tưởng triết học hết sức phong phú. Cột lõi triết học của Lão Tử là “Đạo sinh vạn vật”. Ông cho rằng vũ trụ chính là một quá trình sản sinh và diễn biến tự nhiên, muôn vật giữa đất trời là phát triển và thay đổi theo quy luật của tự nhiên, mà “Đạo” chính là ngọn nguồn của Vũ trụ. Để làm nổi bật vai trò và tác dụng đặc biệt của “Đạo”, Lão Tử dày công miêu tả “Đạo” một cách hết sức diệu kỳ, uyên sâu khó trắc, có nghĩa là: Không thể nhìn thấy, không thể nghe thấy, thế nhưng nó lại có mặt giữa đất trời thống trị muôn vật, tồn tại mãi mãi.

Cái tinh túy trong triết học của Lão Tử là tư tưởng biện chứng chất phác, đó chính là: bất cứ sự vật gì cũng đều có sự đối lập và chuyển hóa một cách chính diện và phản diện. Ví dụ như: có và không, khó và dễ, phúc và họa v.v ... tuy đều là tương phản nhau nhưng lại cùng tồn tại nương tựa lẫn vào nhau, bất cứ sự vật gì, cuối cùng rồi cũng đi theo hướng tương phản của nó. Để đề phòng hiện tượng này, Lão Tử cho rằng, nên thường xuyên giữ gìn cho địa vị của sự vật nhỏ yếu nhưng kiên gan, để tránh xảy ra tấn bi kịch là sự vật quá hưng thịnh rồi đi đến suy thoái, quá vinh hoa rồi đi đến bị diệt vong. Qua đó có thể thấy nhận thức hết sức sáng suốt của Lão Tử trước thềm sụp đổ của chế độ Nô Lệ.

Về mặt tư tưởng chính trị, Lão Tử chủ trương “vô vi”, cho rằng chỉ có “vô vi” mới có thể “vô bất vi”, phản ánh sự bất lực của tầng lớp thống trị hồi bấy giờ, nhằm làm dịu mâu thuẫn xã hội gay gắt lúc đó. Lịch sử quan của Lão Tử là lạc hậu, yêu cầu được trở lại với thời đại “tiểu quốc quả dân”, “lân quốc tương vọng, kê khuyển chi thanh tương văn, dân chi tử bất tương vọng lai” có nghĩa là : nhân dân của nước láng giềng có thể nhìn nhau, có thể nghe thấy tiếng của con gà con chó của nước đối phương, nhưng nhân dân hai bờ đến chết cũng không nên qua lại với nhau. Lão Tử khuyên mọi người nên chất phác, sinh sống một cách tự nhiên, tránh xảy ra bạo lực và tham tài trục lợi. Lão Tử cho rằng, con người không nên làm thay đổi thế giới này, mà nên tôn trọng thế giới. Chính phủ thực thi chương trình thu thuế cao mang tính tham vọng và phát động chiến tranh là trái ngược với tinh thần triết học đạo đức.

Nếu muốn tiến hành nghiên cứu sâu hơn về tư tưởng của Lão Tử, biện pháp tốt nhất là nên kết hợp với Trang Tử để mà cùng nghiên cứu. Trang Tử là học trò của Lão Tử, và cũng là đại diện vĩ đại nhất của Đạo Gia. Khổng Tử hết sức kính trọng Lão Tử, từng đến theo học với Lão Tử, rất nhiều nguyên lý trong Đạo giáo cũng thấm sâu vào trong Khổng học. Thế nhưng, sự khác biệt giữa Nho gia và Đạo gia đã được phân biệt rõ ràng vào sau năm 136 trước công nguyên (đó là thời Hán Vũ Đế độc tôn Nho thuật), các quan lại tôn sùng Khổng Tử, các nhà thơ nhà văn tôn sùng Lão Tử và Trang Tử. Thế nhưng một khi các nhà thơ nhà văn mà có dịp lên làm quan, sau khi đôi mũ làm quan lên đầu, thì họ chuyển sang công khai ca ngợi Khổng Tử, nhưng rồi lại ngấm ngầm nghiên cứu Triết học của Lão Tử và Trang Tử.

Triết học của Lão Tử có địa vị hết sức quan trọng trên lịch sử tư tưởng của Trung Quốc, sau thời nhà Hán, có tới hàng ngàn học giả chú thích cho “Lão Tử”, đây là hiện tượng hiếm thấy trong việc nghiên cứu sách cổ Trung Quốc. Triết học Lão Tử là di sản quan trọng của tư tưởng cổ đại Trung Quốc, triết học Lão Tử từng có sự ảnh hưởng quan trọng hoặc là tích cực hoặc là tiêu cực về triết học, chính trị, nhân sinh v v... của Trung Quốc.

Các bạn thân mến, trên đây Sảnh Hoa vừa giới thiệu với quý vị và các bạn về Lão Tử- Nhà Hiền triết thời cổ Trung Quốc, nếu bạn lỡ mất mốc giờ đón nghe trên sóng, mời bạn truy cập mục Hộp thư Ngọc Ánh trên tường Facebook để đón đọc và đón nghe trực tuyến vào bất cứ lúc nào và tại địa điểm nào. Sảnh Hoa hứa sẽ sưu tầm tiếp nội dung bài viết vềnhân vật thời cổ nổi khác, để vào giờ này tuần sau, Sảnh Hoa xin giới thiệu tiếp với quý vị và các bạn, hoan nghênh quý các bạn đón nghe.

Hộp thư kỳ này xin tạm khép lại tại đây, chúc các bạn an lành, vui khỏe, xin chào và tạm biệt các bạn.